مقاله بررسی تاریخی تحولات اقدامات تامینی و تربیتی

دانلود مقاله بررسی تاریخی تحولات اقدامات تامینی و تربیتی

اقدامات تأمینی و تربیتی در حقوق کیفری
مقدمه
اقدامات تأمینی برای اولین‌بار در سال ۱۹۰۲ میلادی در قانون کشور نروژ پیش‌بینی ‏شد. سپس در سال‌های ۱۹۰۸‏، ۱۹۳۰، ۱۹۲۷، ۱۹۳۳ ‎به ترتیب در کشورهای ‏انگلستان، بلژیک، سوئد، اسپانیا و آلمان نظام دوگانه اقدامات تأمینی- مجازات‌ها پذیرفته ‏و به اجرا درآمد. بلژیک با وضع قانون ۱۹۳۰ (م) مشهور به «قانون دفاع اجتماعی» ‏نگهداری بزهکاران غیرطبیعی به موجب حکم دادگاه را برای مدتی نامعین به منظور ‏درمان و اصلاح آنها پیش‌بینی کرد‎.‎
برخی می‌گویند اقدامات تأمینی به وسیله حقوقدان سوئیسی کارل استوس ایجاد شده ‏است۱٫ اقدامات تأمینی از یافته‌های علم جرم‌شناسی و راه‌حل‌های پیشنهادی مکتب ‏اثباتی (تحقیقی ایتالیایی) به منظور از بین بردن «حالت خطرناک» و پیشگیری از ارتکاب ‏جرم مجدد است که از اواخر قرن نوزدهم میلادی مورد نظر تعداد زیادی از نظام‌های ‏جزایی قرار گرفت. در قانون مجازات عمومی ایران نیز با اقتباس و الهام از قانون جزای ‏فرانسه (مصوب ۱۸۱۰/م) صرفا مجازات و انواع مختلف آن را پیش‌بینی کرده بودند ولی‎ ‎بتدریج اشکال جدیدی از واکنش بر ضد جرم وارد مقررات کیفری ایران شد. اقدام ‏تأمینی در کشور ما با اقتباس از قانون جزای ۱۹۳۷ میلادی سوئیس تهیه و در سال ‏‏۱۳۳۷ هجری شمسی به مجلس شورای ملی تقدیم شد و در نهایت در ۲۱ ماده تحت ‏عنوان «قانون اقدامات تأمینی» در مورخ ۱۲/۲‏‎/۱۳۳۹ ‎به تصویب مجلسین وقت رسید‎.‎
در حال حاضر در اکثر کشورها اقدامات تأمینی و تربیتی با کمیت و کیفیت گوناگون ‏مورد پذیرش واقع شده و به مرحله اجرا در آمده است، نکته قابل توجه آن است که ‏مجازات بیشتر و غالبا بر ضد جرم داده می‌شود در صورتیکه جهت‌گیری اقدامات تأمینی ‏که پیشگیری فردی است باید از کیفرها تفکیک و در بخش خاصی از قوانین جزایی ‏پیش‌بینی شود. در واقع جهت‌گیری اقدامات تأمینی و تربیتی جلوگیری از حدوث جرایم ‏با اعمال راه‌های اصلاحی، درمانی، تربیتی و یا خنثی کردن خطرهای احتمالی اشخاص و ‏یا اشیا و مؤسسه‌هایی است که‎ ‎وضعیت خطرناک (مجرمانه) دارند. همچنین از جمله ‏مسایل مهم سیاست جنایی کیفرزدایی می‌باشد که بدنبال اقدامی غیرکیفری درباره عمل ‏بزهکارانه است که اقدامات تأمینی و تربیتی از ابزار مهم سیاست جنایی محسوب ‏می‌شود‎.‎

‎۱- تعریف
از اقدامات تأمینی و تربیتی تعریف‌های متعددی‎ ‎از سوی حقوقدانان و کارشناسان ارائه ‏شده است که به برخی از مهم‌ترین و کامل‌ترین آنها اشاره می‌شود‎.‎
‎«‎اقدامات تأمینی یک سلسله تدابیر پیشگیرانه ناشی از واکنش جامعه برای جلوگیری ‏از تکرار جرم از سوی مجرمان خطرناک که بنا به حکم قانون از جانب دادگاه رسیدگی ‏کننده اتخاذ و درباره آنها اعمال می‌گردد‎.۲‎
‎«‎اقدام تأمینی یک رشته وسایل دفاع اجتماعی است که به حکم قانون و توسط قاضی ‏بر اثر وقوع جرم متناسب با وضع مزاجی و استعداد و منش و سوابق فرد خاطی و ‏خطرناک بکار برده می‌شود تا او بهبود یابد و با اجتماع سازگار شود و دست به تکرار جرم ‏نزند.۳‏
‎«‎اقدام تأمینی عبارت است از واکنش حمایتی پیشگیرانه متضمن درمان و اصلاح ‏مجرمی(چه مسئول و چه غیر مسئول) که در حالت خطرناک به سر می‌برد‎.‎
بنابراین می‌توان اظهار داشت اقدامات تأمینی تدبیرهای فردی و یا وضعی الزامی بدون ‏رنگ اخلاقی می‌باشند که در مورد‎ ‎افراد خطرناکی که نظم جامعه را با حالات و رفتار ‏خود تهدید می‌کنند و یا نسبت به یک وضع خطرناک به موجب حکم دادگاه اتخاذ ‏می‌شوند اطلاق می‌شود. حال با امعان نظر به تعریف این اقدامات به بیان خصایص و ‏ویژگی‌های اقدامات تأمینی می‌پردازیم تا با دانستن این اوصاف توانایی تفکیک این ‏اقدامات از مجازات‌ها را داشته باشیم‎.‎