دانلود تحقیق حبس بدهکار در اثر عدم پرداخت بدهی از نظر فقهی و حقوقی

دانلود تحقیق حبس بدهکار در اثر عدم پرداخت بدهی از نظر فقهی و حقوقی

چکیده

در این رساله که به روش کتابخانه ای انجام گرفته است، هدف ما بررسی و تبیین حبس بدهکار به علت عدم پرداخت بدهی از دیدگاه فقه اسلامی و حقوق موضوعه ایران می باشد .

مطالب ارائه شده این رساله ، در پنج فصل تدوین گردیده، که پس از بیان مقدمات لازم در فصل اول کلیات که شامل بیان موضوع و سوالات و فرضیات تحقیق و اهداف و روش کار تحقیق بیان شده و همچنین با توجه به موضوع مقاله ابتدا  تعاریف واژگان بیان شده و پس از آن ذکر تاریخچه بحث و بیان مختصری از مشروعیت حبس در اسلام پرداخته شده و در فصل دوم بدهکاری و علل آن مطرح شده که شامل افلاس و اعسار می باشد و فصل سوم مبانی مشروعیت حبس بدهکار در فقه و حقوق بیان شده که مبانی فقهی اعسار از دیدگاه قرآن و روایات  و فقهای امامیه و عامه مطرح شده و در قسمتى دیگر از آن احکام حبس معسر در اسلام و حقوق موضوعه بیان شده و در پایان این فصل بررسی ادله جواز حبس بدهکار از نظر روایات و فقها پرداختیم ، فصل چهارم تحلیل موضوع می باشد که محاسن ومعایب و امتیازات محکومین حبس بدل از جزای نقدی و محکومیت مالی بیان گردیده و در فصل پنجم نتیجه گیری و طرح پیشنهادات و راهکارهایی ارائه شده است.

نتیجه کلی: حبس درنظام کیفری اسلام مجوز شرعی دارد و از نظر اسلام در صورت عدم تمکن مالی محکوم به حبس نمی گردد و تا زمان اثبات اعسار مدیون ، دائن باید صبر کند تا مدیون تمکن مالی پیدا کند . و از لحاظ حقوق موضوعه نیز هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود طبق ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی عمل می شود.

–

مقدمه:

انسان مخلوق ویژه ای است که ، با استعدادهای گوناگون خود، از سایر موجودات کاملاً متمایز است، گرایشهای گوناگون انسانی ناشی از استعدادهای خاص وجهت دهنده ای است که وی را به سوی خیر و یا شر می کشاند و سرنوشت فردی و اجتماعی و موقعیت دنیوی و اخروی اش را رقم می زند. از سوی دیگر دارای کرامت است، زیرا خداوند سبحان بنی آدم را از ابتدای خلقت مورد تکریم قرار داده و با در اختیار گذاشتن خشکی و دریا، روزی پاکیزه مقرر داشته و بدین وسیله ، آنان را بر بسیاری از موجودات برتری داده است.

از میان اوصافی که خداوند در نهاد انسان قرار داده است، آزادی خواهی است. انسان طبیعتاً متمایل به آزادی است ومی خواهد برای انجام هر کاری پیش روی خود را باز و بدون مانع ببیند.

همانگونه که خداوند در آیه ۵ سوره قیامت فرموده است « بل یرید الانسان لیفجر امامه » یعنی بلکه انسان می خواهد آنچه وعده شده تکذیب کند و عمر را بفجور گذراند.

آزادی عبارت از حقی است که به موجب آن ، افراد بتوانند استعدادها و تواناییهایی طبیعی و خدادادی خویش را به کار اندازند، مشروط بر آنکه آسیب و یا زیانی به دیگران وارد نسازند. از نظر فلسفی ، انسان موجودی است که فطرتاً آزاد خلق شده و آزادی جزء خصایل غیر قابل انفکاک از طبیعت اوست.

بدین اعتبار هر فرد دارای مجموعه حقوق بنیادی است که از خصلت عالی طبیعی او ناشی می شود . با این توصیف قانونگذاران در تدوین قواعد موضوعه، حق سلب یا محدودیت آزادی افراد را ندارند و دولتها نیز نباید مانعی در مقابل این حقوق طبیعی ایجاد نمایند.

از دیدگاه اسلام، خداوند انسان را موجودی شریف و نمونه قرار داده و مزایایی به او بخشیده که سایر موجودات از آن محرومند. یکی از امتیازات افراد آزادی اراده ، توأم با مسئولیت است که به موجب آن می توانند سرنوشت خویش را رقم زنند و نتیجه کار خوب و بد خویش را ببینند. آفریدگار جهان با همه سلطه و سیطره ای که بر همه موجودات دارد، انسان را در حدود اختیاراتی که او بخشیده است، مطلقاً ملزم به انجام کارها نساخته، بلکه وسیله امر و نهی و ارشاد وبیان عاقبت امور، بدون سلب آزادی و استقلال وی ، افعال و حرکات انسانی را تحت انضباط در آورده است. در نزد اسلام، عقل و منطق از حقوق فطری انسانها به شمار می رود تا با به کار انداختن آن، به حل و فصل مسائل زندگی خویش بپردازند. در غیر این صورت، با حیوانات تفاوتی نخواهند داشت.

در قوانین و مقررات کشور ما، ایران هم از ابتدای روند قانونگذاری مسأله آزادیهای افراد ملت مورد توجه قرار گرفته است. در قوانین قبل از انقلاب و بعد از انقلاب در قوانین مختلف اعم از اساسی، جزائی و سایر مقررات به این مهم اشاره شده است.

–

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات ۱
مقدمه ۲
۱-۱ بیان موضوع و انگیزه انتخاب ۴
۱- ۲ سؤالات تحقیق ۵
۱-۳ فرضیات تحقیق ۶
۱-۴ اهداف تحقیق ۶
۱-۵ روش تحقیق ۶
۱-۱ مفاهیم واژگان کلیدی ۷
۱-۱-۱ تعریف و مفهوم حبس ۷
۱-۱-۱-۱ مفهوم لغوی حبس ۷
۱-۱-۱-۲ مفهوم اصطلاحی حبس ۷
۱-۱-۲ واژه های معادل حبس ۹
۱-۱-۲-۱ سجن ۹
۱-۱-۲-۲ حصر ۱۰
۱-۱-۲-۳ امساک ۱۱
۱-۱-۲-۴ اثبات ۱۱
۱-۱-۳ تعریف و مفهوم بدهکار ۱۲
۱-۱-۳-۱ مفهوم لغوی بدهکار ۱۲
۱-۱-۳-۲ مفهوم اصطلاحی بدهکار ۱۲
۱-۱-۳-۳ مفهوم حبس مدیون (بدهکار) ۱۳
۱-۲ اقسام زندان و اقسام بدهکار ۱۳
۱-۲-۱ انواع زندان در اسلام ۱۳
۱-۲-۱-۱ زندان احتیاطی ۱۳
۱-۲-۱-۲ زندان اکتشافی ۱۴
۱-۲-۱-۳ زندان حقوقی(مددکننده) ۱۴
۱-۲-۱-۴ زندان کیفری ۱۵
۱-۲-۲ اقسام مدیون(بدهکار) ۱۵
۱-۲-۲-۱ مدیون موسر ۱۵
۱-۲-۲-۲ معسر مطلق ۱۶
۱-۲-۲-۳ معسر نسبی ۱۶
۱-۲-۲-۳-۱ تعیین میزان قسط برای مدیون ۱۷
۱-۲-۲-۴ مجهول الحال ۱۸
۱-۲-۳ از منظر فقها اصل بر عسراست یا یسر ۱۸
۱-۲-۴ بررسی موضوع از منظر قانون ۲۰
۱-۳ تاریخچه زندان در اسلام ۲۱
۱-۳-۱ پیدایش زندان در اسلام ۲۱
۱-۳-۲ تحولات صدر اسلام در مورد زندان ۲۲
۱-۳-۳ مشروعیت حبس در اسلام ۲۵
۱-۳-۳-۱ مشروعیت حبس از دیدگاه قرآن ۲۵
۱-۳-۳-۲ مشروعیت حبس از دیدگاه سنت ۲۷
۱-۳-۳-۳ مشروعیت حبس از دیدگاه عقل ۲۹
۱-۳-۳-۴ مشروعیت حبس از دیدگاه اجماع ۳۰
فصل دوم: بدهکاری و علل آن ۳۱
مقدمه ۳۲
۲-۱ بررسی علل بدهکاری ۳۳
۲-۱-۱ افلاس ۳۴
۲-۱-۱-۱مفهوم افلاس ۳۴
۲-۱-۱-۲ مفهوم لغوی افلاس ۳۴
۲-۱-۱-۳ مفهوم اصطلاحی افلاس ۳۴
۲-۱-۲ مفهوم مُفلِس ۳۵
۲-۱-۲-۱ مفهوم لغوی مُفلِس ۳۵
۲-۱-۲-۲ مفهوم اصطلاحی مُفلِس ۳۶
۲-۱-۲-۳ مفهوم مفلَّس ۳۶
۲-۱-۳ شرایط تحقیق افلاس ۳۷
۲-۱-۳-۱ اثبات دیون نزد حاکم ۳۸
۲-۱-۳-۲ حال بودن دیون ۳۸
۲-۱-۳-۳ قصور اموال از دیون ۳۹
۲-۱-۳-۴ درخواست طلبکاران ۴۰
اعسار ۴۲
۲-۲-۱ مفهوم اعسار ۴۲
۲-۲-۱-۱ مفهوم لغوی اعسار ۴۲
۲-۲-۱-۲ مفهوم اصطلاحی اعسار ۴۲
۲-۲-۱-۲-۱ مفهوم حقوقی ۴۲
۲-۲-۱-۲-۲ مفهوم فقهی ۴۳
۲-۲-۲ شرایط تحقق اعسار ۴۴
۲-۲-۳ تفاوت اعسار با افلاس ۴۴
فصل سوم : مبانی مشروعیت حبس بدهکار در فقه و حقوق ۴۵
مقدمه ۴۶
۳-۱ مبانی فقهی اعسار ۴۷
۳-۱-۱ اعسار از دیدگاه قرآن و روایات ۴۷
۳-۱-۲ اعسار از دیدگاه فقها ۵۰
۳-۱-۲-۱ امامیه ۵۰
۳-۱-۲-۲ عامه ۵۵
۳-۲ احکام حبس معسر در اسلام و حقوق موضوعه ۵۷
۳-۲-۱ مدت حبس ۵۷
۳-۲-۲ چگونگی اعمال کیفر حبس در مورد معسر ۵۹
۳-۲-۲-۱ متون اسلامی ۵۹
۳-۲-۲-۲ حقوق موضوعه ۶۱
۳-۳ بررسی مبانی فقهی حبس بدهکار ۶۷
۳-۳-۱ بررسی ادله جواز حبس بدهکار ۶۷
۳-۳-۲ ادله جواز حبس بدهکار از نظر روایات ۶۸
۳-۳-۳ ادله جواز حبس بدهکار از نظر فقها ۷۰
۳-۳-۳-۱ امامیه ۷۱
۳-۳-۳-۲ عامه ۷۶
فصل چهارم: تحلیل موضوع ۷۹
۴-۱ محاسن حبس بدهکار ۸۰
۴-۱-۱ راهی مطمئن برای وصول محکوم علیه ۸۰
۴-۱-۲ رهایی محکوم له از بلا تکلیفی ۸۱
۴-۱-۳ تعدیل در حبس بدل از جزای نقدی ۸۲
۴-۱-۳-۱ نقد بررسی ۸۲
۴- ۲ معایب حبس بدهکار ۸۴
۴-۲-۱ جرم زایی ۸۴
۴-۲-۲ ترفند اعسار برای محکومین حرفه ای ۸۷
۴-۲-۳ بیماری محکوم علیه ۸۸
۴-۲-۴ مغایرت با اصل ۴۰ قانون اساسی ۸۹
۴-۳ امتیازات محکومین حبس بدل از جزای نقدی و محکومیت مالی ۹۰
۴-۳-۱ استفاده از زندان باز و نیمه باز ۹۰
۴-۳-۲ اعطاء مرخصی ۹۲
۴-۳-۳ رسیدگی به ادعای اعسار خارج از نوبت ۹۲
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ۹۶
۵-۱ نتیجه گیری ۹۷
۵-۲ پیشنهادات ۱۰۱
منابع و مأخذ ۱۰۳